100 χρόνια ξεριζωμός: 1924-2024
Φιλιππούπολη, Καβακλί, Στενήχαμος, Πύργος, Μεσημβρία, Αγχίαλος…Ανατολική Ρωμυλία, Βόρεια Θράκη, Μαύρη Θάλασσα
Τόσα χωριά…τόσα μέρη, τόση γη. Τόση Ελλάδα…
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Που άκμασε, που μεγαλούργησε, που έζησε χιλιάδες χρόνια εκεί, που τίμησε τον πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις του, αλλά και που πόνεσε, που βίωσε διωγμούς και προσφυγιά.
Θεσσαλονίκη Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2024 στο Βασιλικό Θέατρο. Μια καθηλωτική βραδιά γεμάτη μνήμες και συγκίνηση στην εκδήλωση «1924-2024 100 ΧΡΟΝΙΑ ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ, Ανατολική Ρωμυλία, Βόρεια Θράκη» που διοργανώθηκε από το Ιερό ίδρυμα Ελλήνων Ανατολικής Ρωμυλίας «Αγία Τριάδα».
Σε μια κατάμεστη αίθουσα και για τρεις ώρες περίπου το κοινό ξεκίνησε το ταξίδι του από τα αρχαία χρόνια μέχρι και το σήμερα με εμβληματικούς σταθμούς μέσα στον χρόνο συνοδεία της μουσικών και των πολιτιστικών συλλόγων που ήταν στο Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης. Οι αφηγητές, Γιώργος Παπανικολάου και Δέσποινα Πατζιατζή με εκπληκτικό λόγο και ύφος αναφέρθηκαν στην ιστορία της Ανατολικής Ρωμυλίας από τα αρχαία χρόνια μέχρι και το 1924 οπότε και ερήμωσε μια από τις ιστορικότερες κοιτίδες του Ελληνικού πολιτισμού.
«Μετέφεραν» το κοινό, που τους άκουγε προσηλωμένο, στη Φιλιππούπολη, στη Στενήμαχο, στο Καβακλί, στον Πύργο, στη Μεσημβρία, στην Αγχίαλο, στο Ζαρίφειο, παντού όπου υπήρχαν Έλληνες στην Ανατολική Ρωμυλία, μίλησαν για τον μεγάλο ποιητή Κώστα Βάρναλη, αφήνοντας παρακαταθήκη στους θεατές της εκδήλωσης και ποίηση, ενώ μνημόνευσαν τον πολιτισμό των ανθρώπων που ζούσαν εκεί, το γλωσσικό ιδίωμα, τα έθιμα και τα ήθη. Και τόσα άλλα…
Μίλησαν, Γιώργος Παπανικολάου και Δέσποινα Πατσιατζή, για τις συνθήκες Αγίου Στεφάνου και Νεϊγύ, τη δημιουργία του Βουλγαρικού κράτους (ορόσημα οι χρονολογίες 1878, 1885, 1906, 1908, 1924) και τους διωγμούς των Ελλήνων στις αρχές του προηγούμενου αιώνα που είχαν ως τραγική κατάληξη τον ξεριζωμό χιλιάδων Ελλήνων της Ανατολικής Ρωμυλίας από τις πατρογονικές τους εστίες.
Για τους εμπρησμούς, τις λεηλασίες, τους φόνους, για τους συνεχείς και αμείλικτους διωγμούς μέχρι να ξεριζωθεί κάθε τι που θύμιζε Ελλάδα.
Αναφέρθηκαν επίσης και στον ερχομό στην Ελλάδα, τα πρώτα δύσκολα χρόνια της εγκατάστασης στη μητέρα πατρίδα, για κακουχίες και τα εμπόδια που συνάντησαν, στο πως έβαλαν σε μια σειρά στη ζωή τους και άντεξαν τον πόνο της προσφυγιάς και το άγχος για τη δημιουργία νέας ζωής.
Τη μνήμη όμως δεν μπορείς να τη σβήσεις, όσο και να σε πληγώνει αυτό που έμεινε πίσω.
- Πολιτιστικός Σύλλογος Καρυωτών Γιαννιτσών «Ανατολική Ρωμυλία»
- Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Αιγινίου «Η Ανατολική Ρωμυλία»
- Πολιτιστικός Σύλλογος Σκεπαστού
- Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Μεσημβρίας
- Εκπολιτιστικός και Λαογραφικός Σύλλογος Τρικάλων Ημαθίας «Η Ανατολική Ρωμυλία»
Με τους χορούς τους και την αναβίωση των εθίμων καθήλωσαν μεγάλους και μικρούς που ήταν παρόντες στην εκδήλωση και δικαιολογημένα όλοι τους χειροκρότησαν ζεστά και παρατεταμένα.
- Καμήλα, Τα βρεξίματα των γαμπρών
- Μπάμπω, Ανδριάδα
- Ρουμπάνα, Σιντιάνκα
- Μιντζιά, Γάμος
Η εξαιρετική ορχήστρα και τα μέλη των πολιτιστικών συλλόγων έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό αναβιώνοντας τα έθιμα, χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς και συμπαρασύροντας τους πάντες στη γη των προγόνων.
Μετά το τέλος της εκδήλωσης ο πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος Ανατολικής Ρωμυλίας «Αγία Τριάδα» Απόστολος Ζαφειρόπουλος αφού ευχαρίστησε το κοινό για την παρουσία του, λέγοντας πως «η εκδήλωση ήταν ένας φόρος τιμής για τους προγόνους μας», δώρισε ένα αντίγραφο της εικόνας της Αγίας Τριάδας στους πολιτιστικούς συλλόγους μαζί με ένα cd κλασικής μουσικής.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Ιεράς Μητρόπολης Εδέσσης, Πέλλας και Αλμωπίας και υπό την αιγίδα του Δήμου Πέλλας και του Δήμου Χαλκηδόνος.
