Πρόχωμα, ένα χωριό λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη. Φορτωμένο με μνήμες από τον Πόντο και τις ιστορίες των ανθρώπων που έφυγαν από τις πατρογονικές τους εστίες.
Για να εγκατασταθούν σε αυτό και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή μαζί με τα έθιμα και ήθη που έφεραν από τον Πόντο.
Πολιτιστικός Σύλλογος Οδυσσέας Προχώματος…Με σεβασμό και πίστη στην παράδοση, αλλά και πολλαπλές δράσεις για να διατηρηθεί αυτή η παράδοση ζωντανή και να μεταφερθεί από γενιά σε γενιά.
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Το «Εμείς για τον τόπο μας» συνομίλησε με τον πρόεδρο του συλλόγου, κύριο Νίκο Μανουσαρίδη για όλα αυτά που κάνει αλλά και πρεσβεύει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Οδυσσέας Προχώματος.
Ο κ. Μανουσαρίδης εξηγεί γιατί θεωρεί ζωτικής σημασίας την ύπαρξη των συλλόγων, ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν αλλά και τι θα ήθελε να δει στο μέλλον.
-Να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για τον σύλλογο
«Ιδρύθηκε το 1975, από παλιά είχε θεατρικό, οι πρώτοι που ξεκίνησαν ασχολήθηκαν με το θέατρο. Μετά ενταχθήκαν και τα χορευτικά και αυτή τη στιγμή η κύρια δραστηριότητα είναι το χορευτικό ενώ υπάρχει θεατρική ομάδα, ομάδα ζωγραφικής, αλλά και γυμναστική με πιλάτες για τις γυναίκες.
Κατά καιρούς είχαμε και μουσική και τώρα είμαστε στα σκαριά να ξαναφέρουμε μουσική. Από 1/1 του νέου έτους θα έχουμε τοξοβολία, θα ασχοληθεί ένας νέος από το Πρόχωμα και ήδη έχει υπάρχει ένα ενδιαφέρον.
Επίσης, 15 χρόνια πραγματοποιούμε αιμοδοσία βοηθώντας και με αυτόν τον τρόπο όσους συνανθρώπους μας έχουν ανάγκη».
-Τι σημαίνει για εσένα προσωπικά αλλά και για το χωριό η ύπαρξη του πολιτιστικού συλλόγου;
«Το χωριό μας είχε δυο φορείς, τον σύλλογο και την ομάδα. Η ομάδα διαλύθηκε πριν από 2-3 χρόνια, λόγω ενδιαφέροντος θα πω εγώ.
Πολιτιστικός σύλλογος σημαίνει ότι μπορούμε να πάρουμε παιδιά από τις καφετέριες και να τους φέρουμε για να μπορούν να κάνουν κάποια πράγματα. Ο καθένας ότι θέλει, σε χορό, μουσική, γυμναστική, ζωγραφική, για να τους πάμε σε ένα τέτοιο δρόμο.
Με τα πολιτιστικά δρώμενα γιατί για εμένα είναι κάτι πολύ σημαντικό. Καταρχήν εντάσσεσαι σε ένα σύνολο και ξέρεις πως θα βαδίσεις μετέπειτα στην κοινωνία. Εννοείται πως δεν θα μάθει από 5 ή 6 χρονών ένα παιδί να χορεύει τα ποντιακά».
-Υπάρχει ενδιαφέρον από τα νέα παιδιά για να συμμετέχουν στα πολιτιστικά δρώμενα;
«Για τους χορούς υπάρχει ενδιαφέρον, έχουμε πολλά παιδάκια, από όλες τις ηλικίες. Μέχρι και εγώ που είμαι 48 χρονών τυχαίνει και χορεύω ακόμα. Έχουμε και 50άρηδες, που φέρνουν τα παιδάκια. Αλλά θέλουμε να εντάξουμε και άλλες δραστηριότητες».
-Πιστεύεις ότι θα ασχολείται και στο μέλλον ο κόσμος με τους πολιτιστικούς συλλόγους; Σε φοβίζει ότι μπορεί να χαθεί;
«Όχι μόνο με φοβίζει, αλλά πιστεύω ότι αρχίζουν και τελειώνουν οι σύλλογοι έτσι όπως το έχουμε εμείς στο μυαλό μας και γίνεται κάτι άλλο. Δηλαδή τι εννοώ.
Καλοί οι ποντιακοί χοροί που τους μαθαίνουμε και πιστεύω θα μείνουν άλλα 500 χρόνια. Η γλώσσα;
Οι παππούδες μου μιλούσαν ποντιακά μέσα στο σπίτι, ο πατέρας μου μιλούσε, εγώ τα ξέρω και τα μιλάω, με έναν μεγάλο θα μιλήσω, καταλαβαίνω τα πάντα. Ο γιος μου ξέρει πέντε λέξεις από εμένα, δεν θα με ακούσει ποτέ με τη γυναίκα μου να μιλάω ποντιακά.
Όπου βγεις στο χωριό δεν θα ακούσεις να μιλάνε ποντιακά, εμείς τα ακούγαμε τότε. Οπότε σιγά-σιγά η γλώσσα χάνεται και νομίζω μέσα από τα ποντιακά, τα θρακιώτικα ή τις άλλες γλώσσες χάνεται αυτό. Θα μείνουν λίγα κομμάτια, θα χορεύουμε και δεν θα ξέρουμε τίποτα, δεν θα ξέρουμε ιστορία, τίποτα. Τώρα χορεύουν τα παιδιά και τους λέει ο δάσκαλος για την προέλευση του χορού.
Δεν ξέρουμε από που καταγόμαστε στην ουσία σιγά σιγά και μας γεμίζει ευθύνη αυτό. Εμείς είμαστε σε σκέψεις να φέρουμε άνθρωπο που θα κάνει την ιστορία του Πόντου και να διδάσκει την Ποντιακή γλώσσα. Αλλά δεν ξέρω κατά πόσο θα υπάρχει το ενδιαφέρον από τα παιδιά. Εμείς έχουμε τα ακούσματα σαν μεγάλοι, εμείς ακούγαμε».
-Ποιες δυσκολίες υπάρχουν σήμερα για έναν σύλλογο για να επιβιώσει και να παρουσιάζει το έργο του;
«Σε πρώτη φάση είναι οι οικονομικές. Παλιά έρχονταν κάποια κονδύλια, αλλά τώρα τα χρήματα που παίρνουμε από τον Δήμο είναι ελάχιστα. Έρχονταν στους συλλόγους κάποια χρήματα αλλά δεν έφταναν για να συντηρηθούν. Οι πόροι είναι από κάποιες εκδηλώσεις που θα κάνεις, ένα ημερολόγιο, να βγεις για κάλαντα, μια λαχειοφόρο αγορά, να κάνεις όλο τον χρόνο πέντε εκδηλώσεις. Εγώ έχω ένα όραμα για τον σύλλογο και το έχω αναφέρει. Όποιο παιδάκι έρχεται στον σύλλογο πληρώνει ένα αντίτιμο για να μπορέσουμε να πληρώσουμε και εμείς τους δασκάλους.
Το όραμά μου είναι να μπορέσω να βρω τους πόρους, είτε από τον Δήμο, είτε από κάπου αλλού, γιατί από τις εκδηλώσεις δεν βγαίνουν για να καλύψεις όλους τους δασκάλους, είτε από μέλη μέσα από το χωριό.
Για να έρχονται οι δάσκαλοι να κάνουν τα μαθήματα εδώ και να έρχεται το παιδάκι που δεν έχει χρήματα να έρθει να παρακολουθήσει μαθήματα. Υπάρχουν π.χ. γονείς που δεν μπορούν να δώσουν και για το χορευτικό και για τη ζωγραφική η και για το θέατρο. Και αναγκαστικά διαλέγουν. Εγώ θέλω όλα αυτά τα παιδάκια να μπορούν να έρχονται δωρεάν, να μην κόψω κανένα από αυτούς. Αλλά πρέπει να βρεθούν οι πόροι για να πληρωθεί ο δάσκαλος».
-Κάποια στιγμή που θα ξεχώριζες έπειτα από τόσα χρόνια ενασχόλησης με τον σύλλογο;
«Το 1995 είχα πάει στην Ισπανία και ήταν πολύ ωραία στιγμή. Ήμουν 19 χρονών και ήταν η πρώτη μου εκδρομή στην Ευρώπη και μείναμε 12 μέρες στη Βαλένθια, σε ένα χωριό στην Πικάνια. Χορέψαμε ποντιακά, αλλά και συρτάκι. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Στην Τσεχία και στην Ουγγαρία συναντήσαμε πολλούς Έλληνες που έρχονταν να μας δουν.
Έχω κάνει τρία ταξίδια με τον σύλλογο. Στην Τσεχία, στην Ουγγαρία και την Ισπανία. Και μέσα στην Ελλάδα σαν σύλλογος έχουμε κάνει πολλά ταξίδια».
-Διατηρούμε σαν λαός ήθη και έθιμα;
«Νομίζω ότι έχει σχέση με ήθη και έθιμα περνιέται μέσα από τους πολιτιστικούς συλλόγους, αλλά όσο πάει και φθίνει. Σαν Έλληνες δεν νομίζω ότι το διατηρούμε καλά και το έδειξε και η ιστορία.
Πρέπει να έρθουμε σε δύσκολη κατάσταση, σε νορμάλ περίοδο βλέπεις ασχολούνται πέντε άτομα. Ιδίως στα χωριά είμαστε οι πέντε ίδιοι. Αυτό είναι λυπηρό γιατί λες πώς θα διατηρήσουμε τα ήθη και τα έθιμα»;
-Ποιο κίνητρο πιστεύεις ότι θα βοηθούσε για να ασχοληθεί κάποιος; Και ειδικά ένας νέος άνθρωπος
« Αν δεν περαστεί κάτι μέσα από την οικογένεια δεν μπορείς σαν σύλλογος π.χ. να κάνεις κάτι στο δικό σου παιδί, αν δεν έχεις περάσει εσύ κάποια μηνύματα. Μέσα από την οικογένεια.
Αν του έχεις περάσει εσύ πέντε μηνύματα και έρθει στον σύλλογο θα του μπορέσω να του περάσω κι άλλα δέκα μηνύματα για να συνεχιστεί αυτό. Αλλιώς δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε νέους ανθρώπους. Τώρα μάθαμε με την τεχνολογία, 15-16 χρονών παιδιά πάνε παντού. Εγώ σε αυτή την ηλικία δεν θυμάμαι να έχω βγει από το χωριό, πηγαίναμε με το λεωφορείο στον Βαθύλακο στα Κουφάλια και πανηγυρίζαμε.
Εκείνη την περίοδο έπρεπε να πας ή στον σύλλογο ή στην ομάδα. Τα παιδιά μας, όσοι είμαστε εδώ, ασχολούνται γιατί βλέπουν εμάς. Ο γιος μου, είναι φοιτητής στο Ηράκλειο, με παίρνει τηλέφωνο και με ρωτάει για τον σύλλογο, αλλά πήρε το ερέθισμα από την οικογένεια.
Για εμένα όλα ξεκινάνε από την οικογένεια».
-Θα ήθελες να κάνεις ένα σχόλιο για την τελευταία εκδήλωση που κάνετε σαν πολιτιστικός σύλλογος; Για το 17ο Παιδικό-Εφηβικό Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών
«Κάναμε ένα παιδικό φεστιβάλ, το κάνουμε 17 χρόνια. Μαζεύτηκαν εδώ 300 παιδάκια και 16 σύλλογοι, από τη Ναύπακτο μέχρι τον Έβρο. Και το λυπηρό είναι ότι δεν είχαμε άτομα του χωριού να παρακολουθήσουν ένα τέτοιο θέαμα. Γιατί για εμένα ήταν θέαμα, δεν ήταν μόνο ποντιακά.
Μπορείς να πεις σαν άνθρωπος, εμένα δεν μου αρέσουν τα ποντιακά. Ποντιακά χόρεψε μόνο ο δικός μας σύλλογος.
Αν γίνεται τέτοια εκδήλωση μέσα στο χωριό και δεν την αγκαλιάσεις, δεν την αγαπήσεις πώς να συνεχίσει να γίνεται; Και γίνεται με το μεράκι το δικό μας. Αν αύριο μεθαύριο φύγουμε δεν ξέρω αν γίνεται. Παραπάνω από 500 άτομα ήταν εκείνη την ημέρα εδώ. Ο θείος μου, Νίκος Μανουσαρίδης και αυτός, έβαλε ένα τμήμα δικό μας να ξεκινήσει και ένα τμήμα τελευταίο.
Πώς αυτός ο γονιός που ήρθε και είδε το παιδί του στο πρώτο μετά από πέντε λεπτά έφυγε; Γιατί να φύγεις; Του αλλουνού τα παιδιά; Εμείς όταν πάμε κάπου να χορέψουν τα δικά μας παιδιά δεν θα πουν: Καλά δεν ήρθαν να δουν τα δικά μας παιδιά; Εμείς γιατί να το πούμε όταν οι ίδιοι δεν βλέπουμε τα παιδιά των άλλων;
Κάναμε καλό πανηγύρι φέτος, αλλά οι άλλες εκδηλώσεις είναι αυτές που πρέπει να αγκαλιαστούν. Το παιδικό φεστιβάλ είναι μεγάλη εκδήλωση, γιατί έχεις να κάνεις και με παιδιά».
