Τι να κάνω με το παιδί μου; Πώς θα μπορέσει να αντιμετωπίσει νέους κόσμους, πώς θα τα πάει στο σχολείο; Τι θα κάνει με τους νέους φίλους και τους συμμαθητές του; Με τους δασκάλους και τις δασκάλες πώς θα είναι;
Φοβάμαι με όλα αυτά που ακούω. Δεν βλέπεις τι γίνεται κάθε μέρα με το bullying;
Έχει κολλήσει με το κινητό του, παίζει πολλές ώρες. Δεν ακούν τα σημερινά παιδιά. Αλλά και εμείς σαν γονείς τι κάνουμε και τι δεν κάνουμε καλά; Ερωτήσεις, ερωτήσεις, ερωτήσεις. Και άγχος…
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Μερικά από τα… εκατοντάδες ερωτήματα που θέτει ένας γονιός καθημερινά, ελάχιστες από τις πάμπολλες διαπιστώσεις που κάνει. Δικαιολογημένα…
Μαγικό ραβδάκι που δίνει λύσεις, σίγουρα δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως άνθρωποι και δη εκπαιδευτικοί που έχουν την εμπειρία και τη διάθεση να μας ανοίξουν ένα νέο παράθυρο και να δούμε μέσα από αυτό κάποια πράγματα.
Όπως η κυρία Άννα Μήτσιου, εκπαιδευτικός (Med Ειδική Αγωγή,MSc Εκπαιδευτική ψυχολογία) που μίλησε στο «Εμείς για τον τόπο μας» για την ψυχική ανθεκτικότητα του παιδιού, τις στρατηγικές και τα όρια της.
Αλλά και τον ρόλο του γονέα σε μια εποχή που άλλαξε και αλλάζει με…αστραπιαία ταχύτητα με «οδηγό» πολλές φορές και την τεχνολογία.
Η κυρία Άννα Μήτσιου μας μίλησε το πως μπορεί ο γονιός να βοηθήσει το παιδί του και να στέκεται δίπλα του, σε εύκολες, αλλά και δύσκολες στιγμές ενώ κάνει ιδιαίτερη μνεία στον σημαντικό ρόλο, όπως λέει στο «Εμείς για τον τόπο μας», που διαδραματίζει το σχολείο για ένα παιδί.
«Ένα σχολείο που καλλιεργεί την αποδοχή της διαφορετικότητας και την ενσυναίσθηση αποτρέπει τη δημιουργία θυτών και παθητικών παρατηρητών, ενώ παράλληλα παρέχει τα εργαλεία και την ασφάλεια ώστε τα παιδιά να μην βρεθούν στη θέση του θύματος» λέει χαρακτηριστικά στο «Εμείς για τον τόπο μας» η κυρία Άννα Μήτσιου.
Ας διαβάσουμε λοιπόν τα όσα μας είπε…
-Τι εννοούμε όταν λέμε ψυχική ανθεκτικότητα και πώς μπορεί να την αποκτήσει ένα παιδί;
«Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα ενός παιδιού να προσαρμόζεται σε δύσκολες συνθήκες και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκλήσεις που συναντά.
Δεν καθιστά το παιδί άτρωτο, αλλά του παρέχει τα εργαλεία και τις στρατηγικές διαχείρισης των κρίσεων που μπορεί να προκύψουν. Καλλιεργείται μέσα από τη στήριξη της οικογένειας, του σχολείου και του κοινωνικού περιβάλλοντος και συμπεριλαμβάνει δεξιότητες, όπως η αυτορρύθμιση, η ενσυναίσθηση και η αυτοεκτίμηση, ενώ σχετίζεται με την έννοια της επάρκειας και της αυτοαποτελεσματικότητας».
-Ποια είναι τα όρια και οι στρατηγικές για να καλλιεργηθεί η ψυχική ανθεκτικότητα σε ένα παιδί;
«Τα όρια λειτουργούν ως ένας «οδηγός» που βοηθά τα παιδιά να κατανοούν τι είναι επιτρεπτό και τι όχι. Να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεων τους και να αισθάνονται ασφάλεια. Στρατηγικές, όπως η δημιουργία σταθερών οικογενειακών δεσμών, η συνέπεια, η υιοθέτηση αρχών και αξιών, η ενθάρρυνση της αυτονομίας και η παροχή θετικών προτύπων μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική ανθεκτικότητα.
Μέσα από την επίλυση προβλημάτων και τη συμμετοχή τους στις οικογενειακές αποφάσεις (πάντα κατάλληλες στο αναπτυξιακό τους στάδιο), τα παιδιά αναπτύσσουν αυτοπεποίθηση, υπευθυνότητα και αναγνωρίζουν ότι μπορούν να κάνουν επιλογές και να επηρεάσουν τα ίδια τη ζωή τους».
-Είναι δεκτικοί οι γονείς να ακούσουν και να μάθουν πράγματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους ίδιους και τα παιδιά τους;
«Όταν οι γονείς συνειδητοποιούν ότι μπορούν να ενισχύσουν ουσιαστικά την ψυχική υγεία των παιδιών τους, είναι δεκτικοί και αναζητούν καθοδήγηση.
Δεν είναι πάντα εύκολο, διότι και οι ίδιοι πρέπει πρωτίστως να αναθεωρήσουν αντιλήψεις παγιωμένες και να υιοθετήσουν νέες πρακτικές. Να λειτουργήσουν και οι ίδιοι σαν πρότυπα, ώστε να προάγουν την ανθεκτικότητα τη δική τους και των παιδιών τους».
-Πολλοί κάνουν λόγο για τέσσερις διαφορετικούς «κόσμους», οικογένειας, σχολείου, της εικονικής πραγματικότητας και της παρέας ενός παιδιού. Κόσμοι που αλληλοσυγκρούονται. Πώς μπορούν να συνυπάρξουν;
«Αυτοί οι τέσσερις κόσμοι μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά όταν βασίζονται σε κοινές αξίες. Η οικογένεια θέτει τις βάσεις για την ανάπτυξη του παιδιού, ενώ το σχολείο επεκτείνει αυτές τις αξίες μέσω της μάθησης και της κοινωνικοποίησης.
Οι φίλοι στηρίζουν την ανάγκη του παιδιού για αποδοχή, και η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να λειτουργήσει θετικά, εφόσον καθοδηγείται σωστά.
Οι συγκρούσεις προκύπτουν μόνο όταν αυτά τα πλαίσια λειτουργούν με αντικρουόμενες φιλοσοφίες. Όταν όμως ευθυγραμμίζονται, προάγουν την ισορροπία, τη μάθηση και την ανάπτυξη του παιδιού».
-Οι εποχές σίγουρα έχουν αλλάξει. Πόσο επηρεάζει αυτό όταν πλέον υπάρχει η συνεχής έκθεση στην τεχνολογία όπου μέσα από αυτή υπάρχουν και κάποιοι κίνδυνοι;
«Η τεχνολογία, ανάλογα με τη χρήση της, μπορεί να έχει θετική αλλά και αρνητική επίδραση. Η ανεξέλεγκτη χρήση και η συνεχής έκθεση έχουν συσχετιστεί με αυξημένο άγχος, κοινωνική απομόνωση και διαταραχές.
Ωστόσο, με σωστή καθοδήγηση, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο που ενισχύει τη μάθηση, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία, ιδιαίτερα για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.
Η συνεργασία οικογένειας και σχολείου είναι απαραίτητη για τη θέσπιση ορίων και την εκπαίδευση των παιδιών στη σωστή χρήση της τεχνολογίας, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη και να περιοριστούν οι κίνδυνοι».
-Αν προσθέσουμε και κάθε είδους μορφή bullying που ακούμε και βλέπουμε συνεχώς, δημιουργείται ένα τοπίο που πολλούς τους φοβίζει ακόμη περισσότερο. Πώς αντιμετωπίζεται;
«Το bullying αποτελεί μια σύνθετη πρόκληση, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και την προαγωγή προληπτικών δράσεων.
Ένα σχολείο που καλλιεργεί την αποδοχή της διαφορετικότητας και την ενσυναίσθηση αποτρέπει τη δημιουργία θυτών και παθητικών παρατηρητών, ενώ παράλληλα παρέχει τα εργαλεία και την ασφάλεια ώστε τα παιδιά να μην βρεθούν στη θέση του θύματος.
Ωστόσο, η πρόληψη απαιτεί και τη συμμετοχή της οικογένειας. Οι γονείς οφείλουν να στηρίζουν τις πρακτικές του σχολείου, δημιουργώντας ένα ενιαίο πλαίσιο που ενισχύει την ψυχική υγεία και τις δεξιότητες του παιδιού».
-Οι γονείς έχουν γίνει περισσότερο προστατευτικοί. Ποιες είναι οι επιπτώσεις;
«Η υπερπροστασία στερεί από τα παιδιά την ευκαιρία να αναπτύξουν αυτονομία, αυτοέλεγχο και δεξιότητες διαχείρισης. Οι γονείς χρειάζεται να βρουν τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στην προστασία και στην ενθάρρυνση της ανεξαρτησίας.
Ο ρόλος τους είναι να καθοδηγούν, να δείχνουν τον δρόμο και να παρέχουν τα κατάλληλα εργαλεία, όχι να αναλαμβάνουν να λύσουν οι ίδιοι τα προβλήματα του παιδιού. Έτσι, τα παιδιά μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με αυτοπεποίθηση και υπευθυνότητα».
-Μήπως έχουμε ξεχάσει κάποιες απλές, αλλά σημαντικές λέξεις όπως κατανόηση, συζήτηση και συγνώμη;
«Αυτές οι έννοιες είναι ζωτικής σημασίας για υγιείς σχέσεις. Το να ακούμε, να συζητάμε και να παραδεχόμαστε τα λάθη μας αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά.
Η ενσυναίσθηση είναι το κλειδί, γιατί διδάσκει κατανόηση και επικοινωνία, δείχνοντας στα παιδιά τον σωστό δρόμο. Ως γονείς και εκπαιδευτικοί, πρέπει πρώτοι να αναγνωρίζουμε τις συνέπειες των πράξεων μας και να προσαρμόζουμε τις συμπεριφορές μας».
-Σαν εκπαιδευτικός ποια θα ήταν η δική σας συμβουλή σε έναν γονιό;
«Να είναι παρών, να ακούει ουσιαστικά και να δείχνει ευελιξία ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες του παιδιού. Να προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον με σαφή όρια, αγάπη, άνευ όρων αποδοχή και σεβασμό. Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι κάτι που χτίζεται από τη μια μέρα στην άλλη – καλλιεργείται μέσα από τις μικρές, καθημερινές μας πράξεις».
Λίγα λόγια για την κυρία Άννα Μήτσιου…
Η κυρία Άννα Μήτσιου είναι Εκπαιδευτικός Γενικής Αγωγής,
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Δυτικής Θεσσαλονίκης.
- MSc στην Εφαρμοσμένη Αναπτυξιακή Ψυχολογία
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
- 2017-2020 MSc στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου
- MSc στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Ατόμων με Προβλήματα Προφορικού και Γραπτού Λόγου, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
- Πτυχίο Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Επίσης:
- Συμμετοχή στο υποέργο ««Κατασκευή και στάθμιση 2 διερευνητικών – ανιχνευτικών Εργαλείων» με τη συμπλήρωση της κλίμακας «Ανίχνευση Μαθησιακών δυσκολιών από Εκπαιδευτικούς».
Ακαδημαϊκό έτος 2006 – 2007, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής.
- Συμμετοχή ως εξετάστρια στη χορήγηση του Τεστ Εντοπισμού Αναγνωστικών Λαθών για το υποέργο 3 και «Κατασκευή και στάθμιση 2 διερευνητικών – ανιχνευτικών Εργαλείων».
Ακαδημαϊκό έτος 2006 – 2007,
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής.
- Επίσης, έχει συμμετοχή σε μια σειρά σεμιναρίων και προγραμμάτων.
