Δρόμοι της προσφυγιάς. Άνθρωποι σε κάρα να αφήνουν πίσω τους μια ζωή. Θλίψη και πόνος για αυτό που εγκατέλειψαν, αλλά και αγωνία για αυτό που θα συναντήσουν στη μητέρα πατρίδα.
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Ανατολική Ρωμυλία, ξεριζωμός, διωγμοί, βία. Γέροι, γονείς, παιδιά και ότι πρόλαβαν να φορτώσουν στο κάρο. Την πίστη τους όμως δεν την άφησαν, την πήραν μαζί τους και τη φύλαξαν σαν κόρη οφθαλμού. Ευλαβικά…
Τα ιερά κειμήλια των προσφύγων τους συντρόφευαν σε όλο το δύσκολο ταξίδι μέχρι την Ελλάδα και στους τόπους όπου εγκαταστάθηκαν. Προσπάθησαν να φέρουν ότι μπορούσαν με κάθε τρόπο.
Άγιος Αθανάσιος Θεσσαλονίκης, ένα χωριό έξω από τη Θεσσαλονίκη. «Μπολιάσθηκε» και μεγάλωσε με πρόσφυγες που έφεραν από τις προγονικές τους ρίζες ιερά κειμήλια. Βρήκαν τον τρόπο τότε οι άνθρωποι και τις έφεραν. Η πίστη που είπαμε, η πίστη που κάνει τον άνθρωπο να αφήνει το αποτύπωμα των αντοχών του και της θέλησής του. Για πάντα…
- Παναγία η Ένθρονη
- Άγιος Γεώργιος
- Άγιος Δημήτριος
- Οι Τρείς Ιεράρχες
- Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
Εικόνες που ήρθαν με πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και έχουν φιλοτεχνηθεί μεταξύ των ετών 1833 και 1855 και σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες ήταν εικόνες τέμπλου ενός ή περισσότερων ναών.
Το «Εμείς για τον τόπο μας» συνομίλησε με τον πάτερ Σταύρο που λειτουργεί στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής στον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης για την ιστορία των εικόνων.
«Η ιστορία των εικόνων ξεκινάει με τον ερχομό των πρώτων προσφύγων, που ξεκίνησε το 1923. Διαμορφώθηκε σε τρεις φάσεις και το 1931 τελείωσε η μεταφορά των προσφύγων από τις πατρίδες της Ανατολικής Θράκης» μας λέει αρχικά και συνεχίζει:
«Αυτές οι εικόνες έχουν έρθει από τις εκεί εκκλησίες και είναι από διάφορες εκκλησίες. Δεν είναι από μια συγκεκριμένη εκκλησία.
Σίγουρο είναι πως είναι από τις Σαράντα Εκκλησιές, την Πέτρα και το Μεγαλοχώρι. Ότι μπόρεσαν να σώσουν και να διαφυλάξουν, για αυτό άλλωστε και αυτές που αναγράφουν την ηλικία, 1833 με 1855, είναι της εποχής και για αυτό η αξία τους αναδεικνύεται λόγω της ιστορικότητάς τους».
Υπάρχει κάποια μαρτυρία που να συνοδεύει τον ερχομό και την ιστορία των εικόνων στην Ελλάδα, ρωτήσαμε τον πάτερ Σταύρο.
«Ερχόταν με την ανάγκη εκείνης της εποχής, τις έκρυβαν κάτω από άλλα αντικείμενα στα μπαούλα τους για να μην τους πιάσουν και τις βρουν. Όπως όπως τις διαφύλαξαν και για αυτό κάποια στιγμή κάναμε τον λεγόμενο καθαρισμό» μας απαντά και συνεχίζει:
«Για να τις διαφυλάξουμε και τις έχουμε σε ειδικές προθήκες. Είναι άξιο προσοχής αλλά και επαίνου αυτών των ανθρώπων που άφησαν πολλά πράγματα αναγκαία, της καθημερινότητάς τους, και έφεραν τις εικόνες.
Γιατί ήθελαν να διασώσουν τα ιερά και όσια αντικείμενα της φυλής μας. Υπήρχαν και σκεύη, αλλά αυτά κάποια στιγμή χάθηκαν γιατί με την ανέγερση του καινούριου ναού υπήρξε μια ακαταστασία και κάπου χάθηκαν.
Όπως και εικόνες μικρότερων διαστάσεων οι οποίες διασώθηκαν στον προηγούμενο ναό, αυτός ο ναός ξεκίνησε το 1983 και τελείωσε το 1989, οπότε έγιναν και τα εγκαίνια. Σε αυτή τη φάση με τις ανωμαλίες με την ανέγερση του νέου ναού από τον παλιό, είχαμε οπωσδήποτε τέτοιες φθορές και ελλείψεις. Είτε ηθελημένες, είτε αθέλητες γιατί πρέπει να πούμε εδώ και η ιστορία το έχει καταγράψει, ο λαός και οι άνθρωποι που αγαπούν την εκκλησία πρόσφεραν τα αδύνατα δυνατά για να κτισθεί αυτός ο ναός.
Όπως έκαναν τα αδύνατα δυνατά για να φέρουν και αυτές τις εικόνες, ενδεχομένως και με κίνδυνο της ζωής τους αλλά και τις ανασφάλειες που δημιουργούσε μια τέτοια μεταφορά.
Αυτός που ηγήθηκε της ανέργεσης αυτού του ναού ήταν μια προσωπικότητα αμφιβόλου καταστάσεως η οποία πήρε τον δρόμο της το 1991 γιατί αυτός ο κληρικός καθαιρέθηκε».
Πως αισθάνεται όμως ο ίδιος ως άνθρωπος και ως ιερωμένος που υπάρχουν αυτές τις εικόνες; Και ότι τις συνοδεύει…
«Είναι ότι πιο ζωντανό μας συνδέει με αυτούς τους προγόνους» λέει στο «Εμείς για τον τόπο μας» και συνεχίζει: «Με αυτούς τους ανθρώπους που πέρασαν και μας άφησαν μια τέτοια κληρονομιά. Και επειδή αυτά τα ορατά στοιχεία, τα κειμήλια, έχουν τη ζωή και τη μαρτυρία αυτών των ανθρώπων αποτυπωμένη.
Αρκεί σε εμάς να την ανασκαλέψουμε. Και χαίρομαι που κάνετε αυτή την προσπάθεια για να αναδείξετε αυτή την αξία αυτών των κειμηλίων.
Αλλά και να αναδειχθεί μαζί και το ήθος αυτών των ανθρώπων που ήταν άνθρωποι με κεφαλαίο Α γιατί αγαπούσαν την πίστη, τον Θεό και την εκκλησία, αλλά αγαπούσαν και τους απογόνους τους στους οποίους άφησαν ίσως τη βαρύτερη κληρονομιά και πνευματικής φύσεως αλλά και ιστορικής αξίας».
Ακόμη και σε τόσο δύσκολες στιγμές οι άνθρωποι δεν εγκατέλειψαν την πίστη που μετατράπηκε σε μνήμη. Αξία ανεκτίμητη…
