«Τα σώματά τους ήταν πετσί και κόκαλο, τα μαγουλά τους ρουφηγμένα και μαλλιαρά απ’ την αβιταμίνωση. Τα μαλλιά κουρεμένα με μια λουρίδα ξυρισμένη στη μέση, απ’ το κούτελο ως το σβέρκο.
Μόνο τα μάτια ήταν πιο μεγάλα και πιο βαθιά από άλλοτε για να χωράει ο φόβος». Ιάκωβος Καμπανέλλης Μαουτχάουζεν…
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Μαουτχάουζεν (1938-1945), στην Άνω Αυστρία, στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης χιλιάδων Εβραίων αλλά και όσων δεν χωρούσαν στην αρρωστημένη, απάνθρωπη και βάρβαρη «λογική» των Ναζί.
Κουφάλια Θεσσαλονίκης, 17 Νοεμβρίου 2024, επέτειος του Πολυτεχνείου.
Προβολή του πολυβραβευμένου ντοκιμαντέρ Μαουτχάουζεν σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, κείμενο Ιάκωβου Καμπανέλλη και σκηνοθεσία των κ.κ. Παναγιώτη Κουντουρά, και Αρίσταρχου Παπαδανιήλ στο Πνευματικό Κέντρο «Κ. Χατζάκος» σε μια αξιέπαινη πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου Κουφαλίων «Η ΕΝΩΣΗ».
Κοντά δύο ώρες οι θεατές καθηλώθηκαν στην οθόνη και είδαν εικόνες από το στρατόπεδο «ντυμένες» με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και κείμενο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, επιζήσαντα του Μαουτχάουζεν.
Άσμα ασμάτων, ο Αντώνης, ο δραπέτης…
Είδαν την τέχνη και την ιστορία να στέλνουν τα δικά τους μηνύματα ως έναν ελάχιστο φόρος τιμής στη μνήμη αυτών που εξοντώθηκαν και σε εκείνων που σακάτεψαν τις ψυχές τους στα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί. Που επιβίωσαν…
Είδαν σκελετωμένα κορμιά και εξαθλιωμένες ψυχές, την αγωνία να επιζήσει ο κρατούμενος, την απόγνωση και την επιλογή του θανάτου από την κορυφή του βράχου του λατομείου.
Είδε ο θεατής την αναζήτηση του έρωτα, τα κορμιά και τις ψυχές να θέλουν να βρουν την αγάπη, να μείνουν άνθρωποι.
Τους θαλάμους αερίων, τους φούρνους, το λατομείο, τα σκαλοπάτια όπου οι σκελετωμένοι κρατούμενοι κουβαλούσαν πέτρες και βράχους. Μέσα σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, όπως ειπώθηκε στο ντοκιμαντέρ.
Είδε την ιστορία του Αντώνη που αντιστάθηκε στους δεσμώτες του αγνοώντας τον κίνδυνο του θανάτου, είδε τις εκδηλώσεις μνήμης ανθρώπων που οι δικοί τους δολοφονήθηκαν στο Μαουτχάουζεν αλλά και στα υπόλοιπα στρατόπεδα εξόντωσης της περιοχής.
Που κατέθεσαν με τις σημαίες των χωρών τους λίγα λουλούδια για να μην ξεχασθεί ποτέ αυτό που συνέβη εκεί. Και όχι μόνο εκεί, στο Μαουτχάουζεν.
Άκουσε και για την ιστορία του δραπέτη, που πίστεψε πως βρήκε καταφύγιο και ανθρωπιά σε ένα σπίτι Αυστριακών χωρικών. Τους ζήτησε να φάει και να σωθεί.
Αλλά αφού του έδωσαν φαγητό και νερό τον δολοφόνησαν! Μέσα στο σπίτι τους…
Συγκλονιστικές στιγμές; Ο χορός δύο νέων, που μίλησαν μέσω αυτού για την αγάπη και τον έρωτα. Πάντα ο άνθρωπος θα θέλει την αγάπη. Για να αντέχει… Και να ελπίζει…
Αλλά και οι ήχοι του βιολοντσέλο του Άρη Ζέρβα στους θαλάμους αερίων, εκεί όπου η συστηματική και βάσει σχεδίου δολοφονία έστειλε στον θάνατο χιλιάδες. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά…
Είδε εικόνες από την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τον στρατό των ΗΠΑ και άκουσε επιζήσαντα να μιλάει για τους συνεχείς ξυλοδαρμούς, τους φόνους, τις βρισιές και τις απάνθρωπες συνθήκες του χειμώνα, για τη συνάντησή του με τον Μένγκελε στο Άουσβιτς. Τον άκουσαν να μιλάει για τον θάνατο.
Η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Κουφαλίων «Η ΕΝΩΣΗ» κυρία Μαρία Γατίδου Μαλαθούνη μίλησε για την ιστορική μνήμη, τη μαγεία της έβδομης τέχνης και τους ανθρώπους που την υπηρετούν με πάθος αναλύοντας παράλληλα και το βιογραφικό του Παναγιώτη Κουντουρά απευθύνοντας του ένα θερμότατο καλωσόρισμα. «Είμαστε περήφανοι για το τόσο σπουδαίο έργο σου» είπε χαρακτηριστικά η κυρία Μαρία Γατίδου Μαλαθούνη.
Παρών στην προβολή του ντοκιμαντέρ Μαουτχάουζεν ήταν ο κύριος Παναγιώτης Κουντουράς, ο οποίος βρέθηκε στο στρατόπεδο εξόντωσης στην Άνω Αυστρία για τις ανάγκες των γυρισμάτων του ντοκιμαντέρ την ημέρα μνήμης για την απελευθέρωση των κρατουμένων αναρωτήθηκε: «Ποιος είχε την ιδέα για αυτό; Οι άνθρωποι είμαστε ικανοί για το καλύτερο και το χειρότερο. Είμαστε επικίνδυνο είδος. Ποτέ πια είχα πει, αλλά πλέον βάζω και ένα ερωτηματικό. Ποτέ πιά; Ελάτε να πάμε μια πικρή βόλτα αφού ήρθατε εδώ. Σε ένα σκοτεινό όνειρο μέσα από τη ματιά δυο νέων ανθρώπων».
Από την πλευρά του, ο κύριος Διαμαντής Διαμαντής, αντιδήμαρχος κοινωνικής μέριμνας και πολιτισμού του Δήμου Χαλκηδόνος συνεχάρη τους ανθρώπους της «ΕΝΩΣΗΣ» για την πρωτοβουλία της προβολής του ντοκιμαντέρ Μαουτχάουζεν λέγοντας πως φέρνει μνήμες από το παρελθόν και ότι δεν πρέπει να εφησυχάζουμε για αυτά που έχει περάσει η ανθρωπότητα.
Μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ ακολούθησε διάλογος του κυρίου Παναγιώτη Κουντουρά με τους θεατές όπου αναπτύχθηκε ένας γόνιμος διάλογος με αφορμή πάντα αυτά που είδαν και άκουσαν όσοι βρέθηκαν στην αίθουσα «Κ. Χατζάκος».
Χρήσιμες πληροφορίες για το ντοκιμαντέρ:
- MAUTHAUSEN (91′, 2023)
- Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
- Ποίηση-Αδημοσίευτο κείμενο: Ιάκωβος Καμπανέλλης
- Σύλληψη-Έρευνα-Σενάριο: Αρίσταρχος Παπαδανιήλ
- Ερμηνεία-Αφήγηση: Αρίσταρχος Παπαδανιήλ
- Βιολοντσέλο-Ενορχήστρωση: Άρης Ζέρβας
- Χορογραφία: Τάσος Παππάς-Πετρίδης, Θίσβη Βουρλιωτάκη
- Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Κουντουράς, Αρίσταρχος Παπαδανιήλ
- Παραγωγή: Syllipsis, 2023
